Prenta ķ tveimur dįlkum. Śtgįfa 121a. Uppfęrt til febrśar 1997.


Ęttleišingarlög

1978 nr. 15 8. maķ


I. kafli.
Veiting ęttleišingarleyfa og lagaskilyrši fyrir žeim.
1. gr.
     Dómsmįlarįšherra veitir leyfi til ęttleišingar.

2. gr.
     Eigi mį veita leyfi til ęttleišingar, nema sżnt žyki eftir könnun į mįlefnum vęntanlegs kjörbarns og žeirra, er óska ęttleišingar, aš ęttleišing sé barninu til gagns, enda sé žaš ętlun ęttleišenda aš ala upp barniš eša barn hafi veriš ališ upp hjį žeim eša ašrar sérstakar įstęšur liggi til ęttleišingar.

3. gr.
     Eigi er manni heimilt aš ęttleiša barn sitt.

4. gr.
     Leyfi til ęttleišingar veršur veitt žeim einum, sem nįš hefur 25 įra aldri, en žó mį, ef sérstaklega stendur į, veita manni, sem oršinn er tvķtugur, leyfi til ęttleišingar.

5. gr.
     Hjón skulu bęši standa aš ęttleišingu, sbr. žó 2. mgr., enda er hjónum einum heimilt aš ęttleiša saman.
     Öšru hjóna mį žó veita leyfi til ęttleišingar, ef hitt er horfiš, gešveikt eša fįviti eša gešręnum högum žess aš öšru leyti er svo hįttaš, aš žaš beri ekki skyn į gildi ęttleišingar. Öšru hjóna mį og meš samžykki hins veita leyfi til aš ęttleiša barn žess eša kjörbarn.
     Mešan ęttleišandi er į lķfi, veršur kjörbarn hans eingöngu ęttleitt af maka hans.

6. gr.
     Eigi mį ęttleiša žann, sem oršinn er tólf įra, įn samžykkis hans. Samžykki skal gefa skriflega, og skal barn njóta leišsagnar um lagaįhrif ęttleišingar, svo sem segir ķ 10. gr.

7. gr.
     Samžykki foreldra žarf til ęttleišingar barns undir 18 įra aldri.
     Nś hefur annaš foreldra eigi forręši barns eša er horfiš, gešveikt eša fįviti eša gešręnum högum žess er aš öšru leyti svo hįttaš, aš žaš mį eigi lįta uppi marktęka yfirlżsingu, og er žį samžykki hins nęgilegt. Ef žannig er įstatt um bęši foreldri, žarf samžykki lögrįšamanns.

8. gr.
     Įšur en įkvöršun er tekin um umsókn um ęttleišingarleyfi, skal, ef unnt er, leita umsagnar žess foreldris, sem eigi žarf aš samžykkja ęttleišingu, sbr. 7. gr., enda sé gešręnum högum žess eigi svo hįttaš, aš girši fyrir, aš žaš geti lįtiš uppi yfirlżsingu, sem mark sé takandi į. Nś er sérstakur lögrįšamašur skipašur, og skal žį leita umsagnar hans. Enn fremur skal leita umsagnar barnaverndarnefndar, sem ķ hlut į.
     Nś er sį, sem ęttleiša į, ķ hjśskap, og skal žį leita umsagnar maka hans.

9. gr.
     Nś er sį lögręšissviptur, sem ęttleiša į, og skal žį leita umsagnar lögrįšamanns, įšur en afstaša er tekin til ęttleišingarbeišni.

10. gr.
     Samžykki til ęttleišingar skal gefa skriflega, og skal viškomandi stašfesta yfirlżsingu fyrir starfsmanni dómsmįlarįšuneytisins eša öšrum opinberum starfsmanni eša stofnun, sem dómsmįlarįšuneytiš löggildir til žessa.
     Samžykki er eigi gilt, nema stašfest sé hiš fyrsta žremur mįnušum eftir fęšingu barns, nema alveg sérstaklega hagi til.
     Rita skal į samžykkisyfirlżsingu vottorš starfsmanns dómsmįlarįšuneytisins eša annars opinbers starfsmanns eša starfsmanns stofnunar, sbr. 1. mgr., žess efnis, aš viškomandi hafi fengiš fręšslu um lagaįhrif ęttleišingar og samžykkisyfirlżsingar.
     Samžykki er gilt, žótt vęntanlegir kjörforeldrar séu eigi nafngreindir, ef samžykki lżtur aš žvķ aš rįšstafa barni til ęttleišingar til foreldris, sem barnaverndarnefnd (félagsmįlastofnun) įkvešur eša annar ašili, sem rįšuneytiš kann aš löggilda til aš hafa milligöngu um ęttleišingar. Endranęr er samžykki eigi gilt, nema vęntanlegir kjörforeldrar séu nafngreindir.

11. gr.
     Dómsmįlarįšherra getur įkvešiš, aš samžykki, sem gefiš er fyrir opinberum starfsmanni eša starfsmanni stofnunar erlendis, jafngildi samžykki, sem gefiš er fyrir opinberum starfsmanni eša starfsmanni stofnunar hér į landi, sbr. 1. mgr. 10. gr., og mį aš žvķ leyti heimila frįvik frį reglum 1.–3. mgr. 10. gr.

12. gr.
     Nś tekur ašili, sem lögbęr er um aš lįta uppi samžykki samkvęmt 7. sbr. 10. gr., aftur samžykki sitt, įšur en gengiš er frį ęttleišingarleyfi, og er žį yfirleitt eigi heimilt aš gefa śt leyfiš. Veita mį žó leyfi til ęttleišingar, žegar svona stendur į, ef barn hefur veriš ķ fóstri hjį ęttleišingarbeišanda eša žegar hagir barns męla aš öšru leyti eindregiš meš žvķ, aš žaš verši ęttleitt, og afturköllun į samžykki styšst eigi viš skynsamleg rök.
     Nś fęst ekki samžykki lögbęrs ašilja samkvęmt 7. og 10. gr., og er žį, ef alveg sérstaklega stendur į, heimilt aš veita leyfi til ęttleišingar, ef žarfir barns męla eindregiš meš žvķ, enda fallist barnaverndarrįš į žį skipan mįla.
     Nś hefur barni veriš rįšstafaš af barnaverndarnefnd, og mį žį samkvęmt ósk nefndar og aš fengnum mešmęlum barnaverndarrįšs leyfa ęttleišingu į barni, žótt samžykki samkvęmt 7. og 10. gr. sé ekki til aš dreifa, aš gęttum skilmįlum 2. mgr.
     Įšur en mįli er rįšiš til lykta samkvęmt 1.–3. mgr., skal leita umsagnar foreldra, sem lįta skyldu uppi samžykki samkvęmt 7. gr. Einnig skal leita umsagnar foreldris, sem eigi žarf aš samžykkja ęttleišingu, sbr. 8. gr., nema dómsmįlarįšuneyti telji, aš slķkt sé til tjóns fyrir barniš eša valdi varhugaveršum drętti į śrlausn mįls.

13. gr.
     Nś er veitt leyfi til ęttleišingar samkvęmt 12. gr. įn žess aš samžykki samkvęmt 7., sbr. 10. gr., liggi fyrir, og skal rįšuneytiš žį įn tafar skżra žeim ašiljum, sem bęrir voru til aš samžykkja ęttleišingu, frį leyfi og benda žeim į, aš heimilt sé aš bera leyfisveitingu undir dómstól.
     Réttur ašili getur boriš framangreinda įkvöršun dómsmįlarįšuneytis undir dómstól, enda sé mįl höfšaš innan 6 mįnaša frį žvķ aš dómsmįlarįšuneyti sendi ašilja tilkynningu samkvęmt 1. mgr. Stefnandi skal njóta gjafsóknarkjara.

14. gr.
     Įšur en ęttleišingarleyfi er veitt, skal leiša ķ ljós, hvort innt hafi veriš gjald eša ętlun sé aš greiša af hendi gjald ķ sambandi viš ęttleišingu af hįlfu annars hvors ašiljans, og ef svo er, žį hversu hįtt gjaldiš sé. Mį ganga eftir skriflegum yfirlżsingum ašilja um žetta.
     Ef ęttleišendum er greitt gjald samkvęmt 1. mgr., mį binda ęttleišingu žvķ skilyrši, aš tryggt sé, aš greišsla renni til kjörbarns eša framfęrslu žess.

II. kafli.
Lagaįhrif ęttleišingar.
15. gr.
     Viš ęttleišingu öšlast kjörbarn sömu réttarstöšu gagnvart kjörforeldrum, ęttmennum žeirra og žeim, sem eru ķ kjörsifjum viš žį, eins og vęri žaš skilgetiš barn kjörforeldra, nema lög męli annan veg. Frį sama tķma falla nišur lagatengsl barnsins og kynforeldra žess, nema lög kveši annan veg į.
     Nś ęttleišir ašili barn maka sķns eša kjörbarn, og fęr barniš žį réttarstöšu sem vęri žaš skilgetiš barn žeirra hjóna.
     Kjörbarn kennir sig til kjörforeldra, nema kjörforeldri óski eftir žvķ, aš barn haldi fyrra kenningarnafni. Žó getur kjörbarn, sem nįš hefur 12 įra aldri, rįšiš žvķ sjįlft, hvort žaš haldi kenningarnafni sķnu eša taki upp kenningarnafn annars kjörforeldris. Tilkynna skal presti um ęttleišingu barns og nafnbreytingu til fęrslu ķ kirkjubók. Sama gildir um nišurfellingu ęttleišingar.

16. gr.
     Foreldravald og önnur lögrįš, įsamt réttindum og skyldum žeim samfara, flytjast til ęttleišanda. Lżkur žį framfęrsluskyldu kjörbarns og foreldris žess.
     Um erfšatengsl kjörbarns og kjörforeldris fer aš erfšalögum.

III. kafli.
Nišurfelling ęttleišingar.
17. gr.
     Dómsmįlarįšherra getur fellt nišur ęttleišingu, ef kjörforeldri og kjörbarn eru sammįla um aš ęskja žess. Ef ašili er sviptur lögręši, žarf einnig samžykki lögrįšamanns.
     Nś er kjörbarn ólögrįša, og veršur ęttleišing žį eigi nišur felld samkvęmt 1. mgr., nema kjörforeldrar og kynforeldrar séu sammįla um žaš, og nišurfelling ęttleišingar verši talin henta best žörfum barns. Ef kjörbarn hefur nįš 12 įra aldri, žarf einnig samžykki žess. Samžykkiš skal vera skriflegt, og skal barn njóta leišsagnar um lagaįhrif ęttleišingar, sbr. 10. gr.
     Nś hafa kjörforeldrar lįtist, og getur dómsmįlarįšherra žį samkvęmt ósk kynforeldra fellt nišur ęttleišingu, ef žarfir barnsins męla meš žvķ. Nś hefur kjörbarn nįš 12 įra aldri, og žarf žį samžykki žess. Um samžykki fer svo sem segir ķ 3. mįlsl. 2. mgr.

18. gr.
     Unnt er aš fella ęttleišingu nišur meš dómi, sbr. 2. mgr., ef kjörforeldri brżtur mjög af sér gagnvart barni eša vanrękir stórlega žęr skyldur, sem į žvķ hvķla vegna ęttleišingar, svo og ef telja veršur aš öšru leyti aš žaš varši kjörbarn miklu, aš ęttleišing sé felld nišur.
     Mįl til nišurfellingar ęttleišingar samkvęmt 1. mgr. höfšar kjörbarn. Nś er žaš ólögrįša, gešveikt eša fįviti eša gešręnum högum žess aš öšru leyti er svo hįttaš, aš žaš getur ekki stašiš aš mįlssókn, og höfšar lögrįšamašur žį mįliš eša dómsmįlarįšherra eša ašili, sem hann felur žaš. ...1)

1)L. 91/1991, 160. gr.


19. gr.
     Nś hafa hjón ęttleitt barn saman, og tekur žį nišurfelling ęttleišingar til žeirra beggja, enda sé hjśskap žeirra eigi lokiš.
     Unnt er aš fella nišur ęttleišingu samkvęmt 18. gr., 1. mgr., žótt ašeins annaš kjörforeldra hafi sżnt af sér atferli, sem žar greinir.

20. gr.
     Nś er barn ęttleitt öšru sinni, og fellur žį fyrri ęttleišing nišur, sbr. žó 15. gr., 2. mgr.

21. gr.
     Nś er ęttleišing felld nišur, og falla žį śr gildi lagaįhrif ęttleišingar milli kjörbarns og kjörforeldris og ęttmenna kjörforeldris. Žegar sérstaklega stendur į, getur dómstóll, sbr. 18. gr., kvešiš svo į, aš kjörforeldri skuli greiša fé til framfęrslu barnsins.
     Nś er ęttleišing felld śr gildi samkvęmt 2. eša 3. mgr. 17. gr., og takast žį aš nżju lagatengsl milli barnsins og kynforeldra žess. Ef ęttleišing er felld nišur samkvęmt 18. gr., getur dómstóll įkvešiš, meš hlišsjón af ašdraganda aš nišurfellingu ęttleišingar, aldri barns og atvikum aš öšru leyti, aš lagatengsl barns viš kynforeldra og ęttmenni žess skuli rakna viš.
     Kjörbarni er heimilt žrįtt fyrir nišurfellinguna aš halda kenningarnafni sķnu, er žaš fékk viš ęttleišingu, en getur einnig tekiš upp fyrra kenningarnafn sitt.
     Aš öšru leyti veldur nišurfelling ęttleišingar žvķ eigi, aš lagatengsl barns viš kynforeldri og ašra ęttmenn rakni viš.

22. gr.
     Dómstóll leitar, ef hęgt er, eftir įliti žeirra ašilja, sem skyldu samžykkja ęttleišingu ķ öndveršu eša lįta uppi umsögn um ęttleišingarumsókn, įšur en mįli er rįšiš til lykta. Dómstóll getur žó, ef sérstök rök męla meš, įkvešiš, aš umsagnar skuli ekki leitaš, einkum ef ekki er ętlunin aš lįta lagatengsl barns viš kynforeldri og ašra ęttmenn rakna viš.

IV. kafli.
Żmis įkvęši.
23. gr.
     Dómsmįlarįšherra setur reglur um ęttleišingarumsóknir og getur męlt fyrir um sérstök eyšublöš undir žęr og um gögn, er žeim skuli fylgja, og um form og efni samžykkisyfirlżsingar, svo og um könnun į umsóknum žessum, ž. į m. um félagslega könnun į högum ašilja.

24. gr.
     Heimilt er aš įkveša, meš samningum viš önnur rķki, aš rķkisborgurum žeirra rķkja megi eigi veita leyfi til ęttleišingar hér į landi og aš rķkisborgarar žeirra verši eigi ęttleiddir hér į landi, nema meš skilyršum, sem greind séu ķ samningi. Slķk samningsįkvęši geta einnig tekiš til nišurfellingar ęttleišingar, ef rķkisborgari frį rķki žvķ, sem samningur er geršur viš, į ķ hlut.

25. gr.
     Dómsmįlarįšherra getur įkvešiš meš reglugerš, aš ķslenskir rķkisborgarar verši eigi ęttleiddir, nema meš nįnar tilteknum skilyršum ķ rķkjum, sem til eru greind ķ reglugerš, svo og aš ķslenskir rķkisborgarar megi žvķ ašeins ęttleiša barn ķ rķkjum žessum, aš nįnar tilteknum skilyršum sé fullnęgt.
     Meš hlišstęšum hętti getur dómsmįlarįšherra įkvešiš, aš ęttleišing verši eigi felld nišur ķ tilteknum erlendum rķkjum, svo aš réttarįhrif hafi hér į landi, ef ęttleišandi er ķslenskur rķkisborgari.

V. kafli.
Gildistökuįkvęši o.fl.
26. gr.
     Lög žessi taka gildi 1. janśar 1979.
     ...

27. gr.
     Įkvęši 10. gr. į ekki viš um samžykki, sem lįtiš er uppi fyrir gildistöku laganna.
     Įkvęši III. kafla laganna eiga einnig viš um ęttleišingu, sem til er stofnaš fyrir gildistöku laganna.