Prenta ķ tveimur dįlkum. Śtgįfa 121a. Uppfęrt til febrśar 1997.


Lög um aš heimila ķ višeigandi tilfellum ašgeršir į fólki, er koma ķ veg fyrir, aš žaš auki kyn sitt1)

1938 nr. 16 13. janśar


1)Lög 16/1938 eru śr gildi fallin, sbr. 33. gr. laga 25/1975, nema aš žvķ er varšar afkynjanir.

1. gr.
     Heimilar eru ašgeršir į fólki, er koma ķ veg fyrir, aš žaš auki kyn sitt, ef fengiš er til žess sérstakt leyfi samkvęmt įkvęšum laga žessara, enda sé um ašgerširnar fylgt žeim reglum, sem lögin aš öšru leyti setja.
     Įkvęši laga žessara nį ekki til lęknisašgerša, sem višurkenndar eru naušsynlegar til aš rįša bót į eša til aš koma ķ veg fyrir vanheilindi žeirra, sem ašgerširnar eru framkvęmdar į.

2. gr.
     Ašgeršir, sem til greina koma samkvęmt įkvęšum laga žessara, eru žrenns konar:
1.
Afkynjanir: Er kynkirtlar karla eša kvenna eru numdir ķ burtu eša žeim eytt žannig, aš starfsemi žeirra ljśki aš fullu.
2.
Vananir: Ef sįšgangar karla eša eggvegir kvenna eru hlutašir ķ sundur eša žeim į annan hįtt lokaš varanlega žannig, aš slitiš sé sambandi milli kynkirtlanna og hinna ytri getnašarfęra.
3.
Fóstureyšingar (sbr. 5. tölul. 3. gr. laga nr. 38 28. janśar 1935, um leišbeiningar fyrir konur um varnir gegn žvķ aš verša barnshafandi og um fóstureyšingar).


3. gr.
     Leyfi til ašgerša samkvęmt lögum žessum veitir landlęknir, en žó žvķ ašeins, aš meiri hluti nefndar žeirrar, er um ręšir ķ 5. gr., męli meš leyfisveitingunni.
     Leyfi veitast samkvęmt umsóknum, sem hér greinir:
1.
Frį viškomanda sjįlfum, og ašeins frį honum, nema hann falli undir sķšari töluliši žessarar greinar.
2.
Frį foreldrum eša lögrįšamanni, ef viškomandi er undir 16 įra aldri eša hefur veriš sviptur sjįlfręši.
3.
Frį tilsjónarmanni, skipušum samkvęmt įkvęšum 4. gr., ef viškomandi er gešveikur eša fįviti og svo įstatt um hann, sem žar segir.
4.
[Frį lögreglustjóra ef hann telur óešlilegar kynhvatir viškomanda munu geta leitt til glępaverka.]1)

     Umsóknir skal rita į eyšublöš, er landlęknir gefur śt og hérašslęknar lįta ķ té. Skal hver umsókn įrituš umsögn lęknis, er hefur kynnt sér įstęšur fyrir umsókninni og įstand viškomanda. Ef viškomandi lifir hjśskaparlķfi, skal makinn rita umsögn sķna į umsóknina, ella skal honum, ef unnt er, gefast kostur į aš lįta į annan hįtt ķ ljós vilja sinn ķ mįlinu.

1)L. 19/1991, 195. gr.


4. gr.
     Ef boriš er upp fyrir landlękni, aš naušsyn beri til ašgeršar samkvęmt lögum žessum į gešveikum manni eša fįvita, sem er sjįlfrįša, getur landlęknir, ef honum žykir įstęša til, krafist žess, aš viškomanda sé į varnaržingi hans af [sżslumanni]1) skipašur tilsjónarmašur. Um skipun tilsjónarmanns fer eftir sömu reglum og um skipun lögrįšamanns, nema sérstakar įstęšur męli žvķ ķ gegn. Tilsjónarmašur hefur sömu afstöšu til viškomanda, aš žvķ er snertir įkvęši žessara laga, og lögrįšamašur, ef viškomandi vęri ósjįlfrįša.

1)L. 92/1991, 21. gr.


5. gr.
     Dómsmįlarįšherra skipar žriggja manna nefnd landlękni til rįšuneytis um framkvęmd laga žessara. Af nefndarmönnum skal einn vera lęknir, helst sérfróšur um gešsjśkdóma, og annar lögfręšingur, helst ķ dómarastöšu.
     Um śrskurši leyfa til ašgerša samkvęmt lögum žessum skal nefndin og landlęknir fylgja eftirfarandi reglum:
1.
Afkynjun skal žvķ ašeins leyfa, aš gild rök liggi til žess, aš óešlilegar kynhvatir viškomanda séu lķklegar til aš leiša til kynferšisglępa eša annarra hęttulegra óbótaverka, enda verši ekki śr bętt į annan hįtt. Leyfi til afkynjunar veitist ašeins eftir umsókn viškomanda sjįlfs eša lögreglustjóra, og žó žvķ ašeins, aš dómsśrskuršur sé į undan genginn.
2.
Vönun skal žvķ ašeins leyfa:
a.
Aš gild rök liggi til žess, aš viškomandi beri ķ sér aš kynfylgju žaš, er mikil lķkindi séu til, aš komi fram į afkvęmi hans sem alvarlegur vanskapnašur, hęttulegur sjśkdómur, andlegur eša lķkamlegur, fįvitahįttur eša hneigš til glępa, eša aš afkvęmi hans sé ķ tilsvarandi hęttu af öšrum įstęšum, enda verši žį ekki śr bętt į annan hįtt.
b.
Aš viškomandi sé fįviti eša varanlega gešveikur eša haldinn öšrum alvarlegum langvarandi sjśkdómi og gild rök liggi til žess, aš hann geti ekki meš eigin vinnu ališ önn fyrir sjįlfum sér og afkvęmi sķnu.
3.
Fóstureyšingu skal žvķ ašeins leyfa:
a.
Aš gild rök liggi til žess, aš buršur viškomanda sé ķ mikilli hęttu af kynfylgjum žeim eša öšrum įstęšum, er um getur ķ tölul. 2. a.
b.
Aš viškomandi hafi oršiš žunguš viš naušgun, er hśn hafi kęrt fyrir réttvķsinni žegar ķ staš, enda hafi sökunautur veriš fundinn sekur um brotiš fyrir dómi, og er dómur undirréttar fullnęgjandi ķ žvķ efni.

     Dómsmįlarįšherra er heimilt aš skżra reglur žessar nįnar ķ sérstakri reglugerš.

6. gr.
     Landlęknir įkvešur ķ hverju einstöku tilfelli, ķ samrįši viš nefnd žį, er um getur ķ 5. gr., ķ hverju ašgeršin, er hann gefur śt leyfi fyrir, skuli vera fólgin, hvar hśn skuli framkvęmd, og ef žaš getur ekki oršiš į opinberu sjśkrahśsi, žį af hvaša lękni. Leyfi landlęknis skal vera rökstutt, getiš tilefnis, umsękjanda og afstöšu nefndarinnar til leyfisins.
     Nś synjar landlęknir leyfis, er meiri hluti nefndarinnar męlir meš, og mį žį umsękjandi leita śrskuršar dómsmįlarįšherra, er žį mį fela nefndinni aš gefa śt leyfiš.

7. gr.
     Öllum öšrum en lęknum eru óheimilar ašgeršir samkvęmt lögum žessum, og žvķ ašeins eru žęr heimilar lęknum, aš fyrir liggi skriflegt leyfi samkvęmt 6. gr., enda sé ekki fyrirsjįanlegt, aš heilsu viškomanda sé bśiš tjón af framkvęmd ašgeršarinnar.
     Ekki mį framkvęma ašgerš samkvęmt lögum žessum gegn vilja viškomanda, eša, ef hann hefur į engan hįtt vit fyrir sjįlfum sér vegna ęsku, gešveiki eša fįvitahįttar, žį ekki gegn vilja lögrįšamanns hans eša tilsjónarmanns. Žó er heimil ašgerš samkvęmt 1. tölul. 5. gr. gegn vilja viškomanda, žegar hennar hefur veriš leitaš af lögreglustjóra samkvęmt dómsśrskurši (sbr. 4. tölul. 3. gr.).
     Nś framkvęmir lęknir ašgerš samkvęmt lögum žessum, og skal hann žį ķ einu og öllu haga ašgeršinni samkvęmt fyrirmęlum ķ leyfi fyrir ašgeršinni samkvęmt 6. gr., auk žess sem hann skal ķ hvķvetna fylgja żtrustu kröfum lęknisfręšinnar til tryggingar tilętlušum įrangri af ašgeršinni, minnstri hęttu viškomanda af henni og žvķ, aš hann verši sem skjótast heill.
     Um hverja ašgerš, sem lęknir framkvęmir samkvęmt lögum žessum, skal hann žegar senda landlękni skżrslu, svo śr garši gerša sem landlęknir segir fyrir um.

8. gr.
     Allir žeir, sem starfa į einn eša annan hįtt aš framkvęmd laga žessara, eru bundnir žagnarskyldu um öll persónuleg mįlefni, er žeir ķ žvķ sambandi kunna aš fį vitneskju um.

9. gr.
     Brot į įkvęšum laga žessara varša sektum, ...1) nema žyngri refsing varši samkvęmt öšrum lögum.

1)L. 116/1990, 21. gr.